ZASIEDZENIE NIERUCHOMOŚCI JAKO SPOSÓB NABYCIA WŁASNOŚCI.
Często, zwłaszcza w stosunkach wiejskich, mamy do czynienia z nieuregulowaniem stanu prawnego nieruchomości.
Dzieje się tak z różnych przyczyn, np. ktoś przekazał komuś nieruchomość w sposób nieformalny, dokonując darowizny albo sprzedaży bez zachowania formy aktu notarialnego.
Osoba, która objęła w ten sposób nieruchomość nie jest jej właścicielem mimo, że się nim czuje, ale zaczyna stopniowo zachowywać się jak właściciel, gdyż gospodaruje, opłaca podatki, zawiera umowy dotyczące nieruchomości, np. najmu albo dzierżawy. Nagle, może się okazać, że dawny właściciel upomni się o swoją własność, mimo że przez wiele lat nie interesował się nieruchomością, gdyż np. przebywał długo za granicą.
Co może zrobić osoba, która zajmowała się przez dłuższy czas nieruchomością, czuła się jej właścicielem, opłacała podatki, inwestowała, i.t.p., aby jej nie stracić?
W takiej sytuacji przychodzi z pomocą Kodeks Cywilny, który reguluje instytucję zasiedzenia.
Zasiedzenie jest sposobem nabycia własności nieruchomości z mocy samego prawa. Oznacza to, że następuje niezależnie od woli osoby, która włada nieruchomością. Warunkiem nabycia własności w drodze zasiedzenia jest posiadanie tzw. samoistne, nieprzerwanie przez okres dwudziestu lat, jeżeli posiadanie jest w dobrej wierze albo przez okres trzydziestu lat, jeżeli posiadanie jest w złej wierze. Do okresu posiadania można zaliczyć okres, prze który posiadał nasz poprzednik prawny. Powyższe przesłanki zasiedzenia określa art. 172 Kodeksu Cywilnego (KC).
Jeśli natomiast chodzi o nieruchomości rolne, to istnieje w tym przypadku pewne ograniczenie, mianowicie zasiedzieć nieruchomość rolną może wyłącznie rolnik indywidualny, jeżeli powierzchnia nabywanej nieruchomości rolnej wraz z nieruchomościami rolnymi stanowiącymi jego własność nie przekroczy 300 ha użytków rolnych (jest to temat na dłuższy wpis, więc się nim tutaj nie będziemy zajmować).
Wspomniałem, że aby nabyć nieruchomość przez zasiedzenie, konieczne jest posiadanie samoistne. Oznacza zgodnie z art. 336 K.C. faktyczne władanie jak właściciel (potocznie robienie z nieruchomością to, co zwykle wiąże się z jej własnością t.j. zagospodarowanie, regulowanie podatków i.t.p.
Nabycie własności przez zasiedzenie stwierdza się w postępowaniu przed sądem. Należy złożyć wniosek, w którym musimy wykazać wszelkimi dostępnymi dowodami, że władamy nieruchomością w zakresie, w jakim robi to właściciel. Ponadto musimy wykazać wymagany okres posiadania (jak wspomniałem możemy doliczyć okres posiadania naszego poprzednika, pod warunkiem, że było to również posiadanie samoistne.
Orzeczenie sądowe jedynie potwierdza, że nabyliśmy nieruchomość w drodze zasiedzenia.