ZAPRZECZENIE OJCOSTWA W ŚWIETLE ORZECZENIA TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO

Problematyka zaprzeczenia ojcostwa jest zagadnieniem wrażliwym i istotnym społecznie, dotykającym nie tylko kwestii prawnych, ale również emocjonalnych aspektów życia rodzinnego. Niedawne orzeczenie TK z 12 marca 2025 roku znacząco wpłynęło na obowiązujące regulacje w tej dziedzinie.

Dotychczas art. 63 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ograniczał możliwość wytoczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa przez męża matki dziecka wyłącznie do momentu osiągnięcia przez dziecko pełnoletności.

Przepis ten brzmi następująco:

„Mąż matki może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu roku od dnia, w którym dowiedział się, że dziecko od niego nie pochodzi, nie później jednak niż do dnia osiągnięcia przez dziecko pełnoletności”.

Trybunał Konstytucyjny, rozpatrując sprawę o sygnaturze akt SK 80/22, uznał jednak, że ograniczenie to jest niezgodne z Konstytucją RP. W ocenie Trybunału zapis ten naruszał godność człowieka (art. 30), prawo do ochrony życia prywatnego i rodzinnego (art. 47) oraz zasadę proporcjonalności ograniczeń praw i wolności (art. 31 ust. 3).

W uzasadnieniu Trybunał Konstytucyjny wskazał, że prawo do poznania prawdy o swoim biologicznym rodzicielstwie jest integralną częścią ochrony godności człowieka. Ograniczenie możliwości wystąpienia z powództwem jedynie do momentu pełnoletności dziecka nie spełniało kryteriów proporcjonalności.

Ponadto, zdaniem Trybunału, taka regulacja stwarzała nierówność wobec prawa, ponieważ dzieci po osiągnięciu pełnoletności mogą kwestionować swoje pochodzenie bez podobnych ograniczeń czasowych.

Orzeczenie to oznacza istotną zmianę w prawie rodzinnym. Odtąd osoby, które dopiero po latach dowiedzą się o niezgodności biologicznego ojcostwa z faktycznym stanem, będą mogły wystąpić do sądu o jego zaprzeczenie bez względu na wiek dziecka.