Skutki wyroku ustalającego ojcostwo w zakresie władzy rodzicielskiej

Ustalenie ojcostwa przez sąd ma istotne konsekwencje prawne, zwłaszcza w kontekście władzy rodzicielskiej. Niedawny wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie z 10 października 2024 r. rzuca światło na obowiązki sądu w takich sprawach.

Tło sprawy

Sąd Rejonowy w Rzeszowie ustalił ojcostwo R. M. wobec małoletniego K. T., co potwierdziła opinia biegłego. Jednakże sąd nie rozstrzygnął kwestii władzy rodzicielskiej, uznając, że nie jest to obligatoryjna część sprawy o ustalenie ojcostwa.

Sąd nie rozpoznał dowodów wskazujących na fakt, że ojciec  groził matce, że zabije jej dziecko, jeśli ona od niego odejdzie. W tle było grożenie bronią, przystawianie pistoletu do głowy kobiety.

Apelacja i stanowisko Sądu Okręgowego

Pozwana, N. T., złożyła apelację, zarzucając Sądowi Rejonowemu w Rzeszowie m.in. pominięcie kwestii władzy rodzicielskiej, mimo że – jej zdaniem – leżało to w interesie dziecka.  Sąd Okręgowy w Rzeszowie uznał apelację za zasadną, uchylił wyrok Sądu Rejonowego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.  W uzasadnieniu wskazano, że zgodnie z art. 93 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, sąd w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka powinien rozważyć, czy przyznanie władzy rodzicielskiej ojcu leży w najlepszym interesie dziecka. W przedmiotowej sprawie rację miała powódka, że Sąd Rejonowy nie rozpoznał istoty sprawy, co zgodnie z art. 386 § 4. KPC skutkowało uchyleniem wyroku w całości i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania.

Obowiązki sądu w sprawach o ustalenie ojcostwa

Zgodnie z art. 93 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców.  Przepisy art. 107 i art. 109–111 stosuje się odpowiednio.

Oznacza to, że sąd ma obowiązek ocenić, czy przyznanie władzy rodzicielskiej ojcu jest zgodne z dobrem dziecka, a w razie potrzeby może tę władzę ograniczyć, zawiesić lub pozbawić.

Wnioski

Wyrok ustalający ojcostwo nie tylko potwierdza biologiczne pochodzenie dziecka, ale także wpływa na kwestie władzy rodzicielskiej.  Sąd ma obowiązek rozważyć, czy przyznanie władzy rodzicielskiej ojcu leży w najlepszym interesie dziecka, a w razie potrzeby może tę władzę ograniczyć, zawiesić lub pozbawić.

Pominięcie tej oceny stanowi nierozpoznanie istoty sprawy, co prowadzi do konieczności ponownego rozpatrzenia sprawy.