ROZWÓD A WYŁĄCZENIE OD DZIEDZICZENIA PO ROZWIEDZIONYM MAŁŻONKU. Czy zawsze rozwód powoduje wyłączenie od dziedziczenia?

W powszechnej świadomości utarło się przekonanie, że rozwód pociąga za sobą automatycznie skutek w postaci wyłączenia od dziedziczenia po zmarłym małżonku.

Tymczasem nie jest to prawda.

Podstawę prawną określającą wyłączenie małżonka rozwiedzionego od dziedziczenia stanowi art. 940 § 1.  Kodeksu Cywilnego (K.C.) Przepis ten stanowi, że: małżonek jest wyłączony od dziedziczenia, jeżeli spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy, a żądanie to było uzasadnione.

Wyraźnie więc widać, że aby mówić o wyłączeniu małżonka od dziedziczenia musi zaistnieć jego wina, przy czym konieczne jest również, aby przed śmiercią małżonek (spadkodawca) wystąpił co najmniej z pozwem o rozwód z winy drugiego małżonka.

Wskazany przepis należy interpretować w powiązaniu z art. 56. § 1 i art. 57 Kodeksu Opiekuńczego (K.R.O.)

Z powyższych przepisów wynika, że jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód. Następnie orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Jednakże na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.

W związku z tym, wyłączenie od dziedziczenia następuje wtedy, gdy:

• co najmniej przed śmiercią spadkodawca wytoczył powództwo o rozwód lub separację z winy drugiego małżonka,
• musi wystąpić co najmniej współwina obu stron za zupełny i trwały rozkład pożycia,
• należy wykazać, w przypadku gdy sąd nie zdążył orzec rozwodu z powodu śmierci małżonka, że żądanie orzeczenia rozwodu albo separacji z winy małżonka było uzasadnione.

Jeżeli sąd zaniechał na zgodne żądanie małżonków orzeczenia we wyroku rozwodowym o winie, wówczas mimo rozwodu małżonkowie nadal dziedziczą po sobie.

Należy również zwrócić uwagę, że nawet jeśli małżonek ponosił wyłączną winę albo współwinę za trwały i zupełny rozkład pożycia, jego wyłączenie od dziedziczenia nie następuje automatycznie, ponieważ konieczne jest zgodnie z art. 940 § 2.  K.C.  wytoczenie przeciwko temu małżonkowi powództwo o wyłączenie od dziedziczenia.

Wyłączenie od dziedziczenia następuje na podstawie wyroku sądowego, a nie automatycznie.

Powództwo może wnieść każdy ze  spadkobierców. Mało tego ważne jest zachowanie terminu do jego wniesienia, który wynosi sześć miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku (śmierci spadkodawcy), nie więcej jednak niż jeden rok od otwarcia spadku.

Termin powyższy nie podlega przywróceniu.

Może się zdarzyć się więc sytuacja,  że małżonek winny rozwodu odziedziczy majątek po zmarłym.

Taki przypadek można jednak próbować zakwestionować w inny sposób o czym w kolejnym wpisie…..