

Podwyższenie alimentów po rozwodzie
Kiedy można żądać podwyższenia alimentów
Wstęp
Podwyższenie alimentów zasądzonych w wyroku rozwodowym jest możliwe na podstawie art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.), który pozwala na zmianę orzeczenia lub umowy alimentacyjnej w razie zmiany stosunków. Przepis ten daje podstawę prawną do modyfikacji alimentów, gdy istotne zmiany zachodzą po stronie uprawnionego do alimentów lub zobowiązanego do ich płacenia. W niniejszym artykule przedstawione zostaną główne przesłanki pozwalające na podwyższenie alimentów, przykłady orzeczeń sądowych oraz poglądy doktryny.
Przesłanki zmiany wysokości alimentów
Zgodnie z art. 138 k.r.o., „zmiana stosunków” oznacza każdą zmianę w statusie ekonomicznym lub życiowym stron, która wpływa na wysokość uzasadnionych potrzeb dziecka lub możliwości zarobkowe i majątkowe osoby zobowiązanej do alimentów. Jak wynika z przepisów k.r.o. oraz orzecznictwa, do typowych sytuacji, które mogą uzasadniać podwyższenie alimentów, zaliczają się:
- Zwiększenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego – na przykład wzrost kosztów utrzymania dziecka wynikający z naturalnego rozwoju, dodatkowych zajęć edukacyjnych lub zdrowotnych (wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie, sygn. VI RCa 246/19).
- Zwiększenie możliwości zarobkowych zobowiązanego – sytuacja, w której rodzic płacący alimenty uzyskuje lepsze dochody lub zwiększa swój majątek, może być podstawą do żądania ich podwyższenia (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie, sygn. I ACa 1006/19).
- Inne istotne zmiany w sytuacji ekonomicznej stron – do takich sytuacji zalicza się m.in. zmiany kosztów utrzymania, zmiana liczby osób na utrzymaniu zobowiązanego lub uzyskanie nowego źródła dochodu przez zobowiązanego (wyrok Sądu Najwyższego, sygn. I CNP 85/22).
Analiza orzecznictwa sądowego
Sądy przy ocenie żądań dotyczących zmiany wysokości alimentów w szczególności koncentrują się na analizie porównawczej sytuacji majątkowej oraz potrzeb stron w momencie zasądzenia alimentów i w chwili ich ewentualnej zmiany. W orzeczeniu Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli (sygn. III RC 21/20) wskazano, że zmiana stosunków, która może być podstawą podwyższenia alimentów, musi mieć charakter trwały i znaczący. Podobnie w wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie (sygn. III AUa 1/18) wyrażono pogląd, że zmiany w statusie ekonomicznym, które uzasadniają zmianę alimentów, nie mogą mieć jedynie charakteru przejściowego.
Poglądy doktryny
Zgodnie z doktryną prawną, zmiana stosunków, o której mowa w art. 138 k.r.o., powinna dotyczyć takich okoliczności jak rozwój dziecka czy zmiana sytuacji materialnej rodzica zobowiązanego. Uznaje się, że rodzic powinien uczestniczyć w kosztach utrzymania dziecka adekwatnie do swoich aktualnych możliwości zarobkowych i majątkowych oraz do potrzeb dziecka (S. Ignatowicz, J. Ignatowicz, „Prawo rodzinne”).
Przykładowe sytuacje uzasadniające podwyższenie alimentów
- Zmiana kosztów edukacji dziecka – np. rozpoczęcie nauki w szkole średniej, na studiach, zajęcia dodatkowe.
- Zmiana kosztów utrzymania dziecka w związku z chorobą lub innymi potrzebami zdrowotnymi.
- Wzrost zarobków zobowiązanego rodzica – jeżeli rodzic osiąga wyższe dochody, możliwe jest żądanie zwiększenia alimentów w związku z jego wzrostem możliwości finansowych.
Podsumowanie – Główne tezy
- Podstawą prawną do podwyższenia alimentów po rozwodzie jest art. 138 k.r.o., przewidujący możliwość zmiany alimentów w przypadku zmiany stosunków.
- Zmiana stosunków oznacza istotne zmiany w sytuacji ekonomicznej lub życiowej stron, takie jak wzrost kosztów utrzymania dziecka lub zwiększenie możliwości zarobkowych zobowiązanego.
- Przykłady zmian stosunków obejmują m.in. zwiększenie się kosztów edukacji, zdrowia dziecka lub podniesienie zarobków zobowiązanego.
- Orzecznictwo potwierdza, że zmiany stosunków powinny być trwałe i znaczące, a przejściowe trudności lub krótkotrwały wzrost kosztów życia nie uzasadniają automatycznie podwyższenia alimentów.
- Doktryna wskazuje, że rodzic powinien partycypować w kosztach utrzymania dziecka zgodnie z bieżącymi możliwościami finansowymi, biorąc pod uwagę indywidualne potrzeby dziecka i zmiany w jego rozwoju.
