MAŁŻONEK W FIRMIE JAKO OSOBA WSPÓŁPRACUJĄCA PRZY PROWADZENIU POZAROLNICZEJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ. Konsekwencje karne braku zgłoszenia małżonka do ubezpieczenia społecznego.

W jednej ze spraw rozwodowych, którą prowadzę, pojawił się wątek żony, która pomagała mężowi przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.
Zajmowała się kierowaniem firmą na szczeblu operacyjnym. Z tego tytułu nie pobierała żadnego wynagrodzenia, nie była również zgłoszona do ubezpieczenia społecznego, nawet z innego tytułu. Sytuacja ta trwała przez 10 lat, od samego początku małżeństwa. Efekt jest taki, że Pani nie ma żadnego stażu ubezpieczeniowego, który jest niezbędny do nabycia praw emerytalnych oraz praw do świadczeń z ubezpieczenia społecznego.
Przepisy dotyczące ubezpieczeń społecznych są jasne.
Zgodnie z art. 8 ust. 11 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.1998 nr 137 poz. 887 z późn. zm.) osobą współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność jest m.in. małżonek, jeżeli pozostaje z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracuje przy prowadzeniu działalności.
Natomiast z art. 6 ust. 1 pkt 5 w/w ustawy wynika, że osoby współpracujące z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą, podlegają z tego tytułu obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu. Objęte są również obowiązkowym ubezpieczeniem wypadkowym.
Konsekwencje powyższego zaniedbania mogą być dla męża katastrofalne.
Zgodnie z art. 98. 1. pkt.2 w/w. ustawy kto, jako płatnik składek albo osoba obowiązana do działania w imieniu płatnika nie zgłasza wymaganych ustawą danych lub zgłasza nieprawdziwe dane albo udziela w tych sprawach nieprawdziwych wyjaśnień lub odmawia ich udzielenia, podlega karze grzywny do 5.000 złotych.
Z kolei art. 219 Kodeksu karnego (k.k.) stanowi, że kto narusza przepisy prawa o ubezpieczeniach społecznych, nie zgłaszając, nawet za zgodą zainteresowanego, wymaganych danych albo zgłaszając nieprawdziwe dane mające wpływ na prawo do świadczeń albo ich wysokość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Nie wdając się w szczegóły, w przedstawionym stanie faktycznym, w grę będzie wchodzić odpowiedzialność karna męża, ponieważ dane, których nie zgłosił powodują, że małżonka nie nabyła prawa do świadczeń emerytalno-rentowych.
Przy czym jest to przestępstwo ciągłe, gdyż sytuacja trwała 10 lat. Kwalifikacja prawna będzie obejmować Art. 12. § 1. k.k. w zw. z art. 219 k.k. Ma to duże znaczenie dla biegu przedawnienia karalności, gdyż przedawnienie biegnie od chwili ostatniego zachowania składającego się na czyn ciągły.
W sytuacjach konfliktowych między małżonkami, np. podczas rozwodu przestępstwo może zostać ujawnione.