KOBIETA W CIĄŻY NA UMOWIE O PRACĘ – CZYLI POLITYKA PRORODZINNA ZUS Decyzja ZUS o niepodleganiu ubezpieczeniom społecznym i jej skutki. Umowa o pracę zawarta dla pozoru.

W ostatnich latach coraz więcej  kobiet w ciąży pada ofiarą polityki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który nagminnie podważa zawarte przez nie umowy o pracę. Celem ZUS jest ustalenie, że kobieta nie podlega ubezpieczeniom społecznym, potem  kolejnej decyzji o odmowie przyznania zasiłku chorobowego, a następnie macierzyńskiego. Czasami ZUS, po dokonaniu wypłaty świadczeń wraca do sprawy, nawet po kilku latach. Wówczas ciężko jest  obronić się przed zarzutem zawarcia umowy o pracę dla pozoru, w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Zgodnie z art. 83 § 1. Kodeksu cywilnego, nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Skoro umowa o pracę jest nieważna, więc nie rodzi skutków prawnych w zakresie ubezpieczeń społecznych i nie daje podstawy do uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Z mojej praktyki wynika, że większość decyzji ZUS jest w tym przedmiocie bezzasadna. Na szczęście matki odwołują się do Sądu Pracy.

Pojawia się pytanie, czy takie postępowanie ZUS nie narusza zasady praworządności.

Czasami ZUS po przeprowadzeniu kontroli umarza postępowanie, wtedy Ubezpieczonej wydaje się, że sprawa jest zakończona, tymczasem nic bardziej mylnego, gdyż Organ może wznowić postępowanie i wydać decyzję o niepodleganiu ubezpieczeniu społecznemu.

Należy wskazać, że oficjalnie nie ma zakazu, aby kobieta nawet wiedząc, że jest w ciąży, zawarła umowę o pracę. Mało tego, w orzecznictwie Sądu Najwyższego dominuje pogląd, że „umowie o pracę, która nie narusza art. 22 § 1 K.p., nie można stawiać zarzutu zawarcia jej w celu obejścia prawa, nawet gdy jej cel dyktowany był wyłącznie chęcią uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Poza sporem musi też być, iż samo zawarcie umowy o pracę w okresie ciąży, nawet gdyby głównym motywem było uzyskanie zasiłku macierzyńskiego nie jest naganne, ani tym bardziej sprzeczne z prawem” (por. wyrok SN z 6 lutego 2006 r. III UK 156/05, LEX nr 272549; wyrok SN z dnia 2 sierpnia 2006 r., I UK 61/06,LEX nr 1001285).. Warunek jest jeden, mianowicie praca musi być rzeczywiście wykonywana.

W przypadku wszczęcia kontroli, ZUS będzie badał, czy osoba zatrudniona na umowę o pracę realnie wykonywała swoje obowiązki. Kontrolowany będzie również pracodawca. ZUS będzie mu zarzucał, że nie miał potrzeby, aby zatrudnić pracownika, że ma zbyt niską rentowność i.t.p. Ponadto będzie sprawdzane, czy strony umowy nie ustaliły wynagrodzenia za pracę, które odbiega od stawek rynkowych. Będzie również kontrolowane, czy kobieta nie jest powiązana rodzinnie z pracodawcą (na formularzu ZUS znajduje się pytanie dotyczące pokrewieństwa).

Co powinna zrobić kobieta w ciąży?

W celu ochrony przed niekorzystną praktyką ZUS, kobieta musi zostawiać jak najwięcej „śladów”, że wykonywała swoje obowiązki. Liczą się wszystkie dowody. Najczęściej takimi dowodami będą: świadkowie, korespondencja mailowa, zrzuty ekranu komputera lub telefonu. Dobrze jest mieć do dyspozycji telefon dla celów służbowych, ponieważ wówczas można przedłożyć ZUS-owi, wydruk połączeń. Istotnym dowodem może okazać się karta ciąży, ponieważ na niej znajdują się zapisy, z których wynika, kiedy ciąża została potwierdzona. Ma to znaczenie dla ustalenia zamiarów kobiety, która zawarła umowę o pracę

Pamiętajcie, że w postępowaniu kontrolnym, które ma na celu wydanie decyzji ustalającej, takie dokumenty jak: zakres obowiązków, lista płac, lista obecności, karta szkolenia wstępnego bhp mają znaczenie, ale raczej drugorzędne. Często ZUS ocenia, że zostały one stworzone jedynie w celu upozorowania umowy o pracę.

Po doręczeniu decyzji ustalającej, że nie podlegacie ubezpieczeniom społecznym, macie 30 dni na odwołanie się do Sądu Pracy. Odwołanie składa się za pośrednictwem ZUS albo do protokołu albo na piśmie i …………czekacie kilka lat na zakończenie sprawy ….. bez należnych Wam pieniędzy. Stąd tytuł tego wpisu, dotyczący polityki prorodzinnej.

W okresie pandemii, Sąd bardzo często korzysta z zeznań świadków składanych na piśmie. Jest to niestety bardzo niekorzystne, jednakże dozwolone przez przepisy k.p.c. Strona ma możliwość zadania pytań na piśmie, na które świadek odpowiada. Pamiętajcie, że należy zadawać jak najwięcej pytań świadkom, aby Sąd miał pełne rozeznanie w sprawie.

Jak wspomniałem, nawet jeżeli decyzja ustalająca jest zaskarżona, ZUS wydaje kolejne decyzje: o odmowie przyznania zasiłku albo, gdy zasiłek pobrano o obowiązku jego zwrotu. Jeśli nie zwrócicie pieniędzy (nawet jeżeli pracowaliście uczciwie) ZUS może uzyskać zabezpieczenie np. hipotekę na nieruchomości, do czasu prawomocnego zakończenia sprawy o niepodleganie ubezpieczeniom społecznym.

Podobny problem dotyczy kobiet, które prowadzą działalność gospodarczą.

Zapraszam wszystkie osoby skrzywdzone przez ZUS do mojej Kancelarii.