Kiedy wierzyciel może żądać ustanowienia rozdzielności majątkowej między małżonkami?

W polskim prawie istnieje możliwość, aby wierzyciel jednego z małżonków wystąpił do sądu o ustanowienie rozdzielności majątkowej między nimi. Jest to narzędzie, które ma na celu ochronę interesów wierzyciela w sytuacji, gdy zaspokojenie jego roszczeń z majątku osobistego dłużnika jest utrudnione lub niemożliwe.

Przesłanki żądania ustanowienia rozdzielności majątkowej przez wierzyciela

Zgodnie z art. 52 § 1a Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.):

„Ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej może żądać także wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków.”

Aby wierzyciel mógł skutecznie wystąpić z takim żądaniem, muszą być spełnione następujące warunki:

1. Istnienie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym: Wierzyciel musi posiadać prawomocny wyrok sądu lub inny tytuł wykonawczy, który potwierdza istnienie długu.
2. Uprawdopodobnienie konieczności podziału majątku wspólnego: Wierzyciel powinien uprawdopodobnić, że bez podziału majątku wspólnego małżonków nie będzie mógł skutecznie zaspokoić swojej wierzytelności.

Wykładnia przepisu z uwzględnieniem orzecznictwa

Przepis art. 52 § 1a k.r.o. został wprowadzony w celu ochrony wierzycieli przed sytuacjami, w których dłużnik ukrywa swoje aktywa w majątku wspólnym małżonków, uniemożliwiając tym samym egzekucję długu.

W orzecznictwie podkreśla się, że wierzyciel nie musi udowadniać, iż zaspokojenie wierzytelności z majątku osobistego dłużnika jest niemożliwe, lecz wystarczy, że uprawdopodobni taką okoliczność.

Oznacza to, że wierzyciel powinien przedstawić dowody wskazujące na wysokie prawdopodobieństwo, że bez podziału majątku wspólnego nie będzie mógł odzyskać należnych mu środków.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2010 r. (sygn. akt III CZP 132/09) stwierdzono, że:

„Wierzyciel jednego z małżonków może żądać ustanowienia rozdzielności majątkowej, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie jego wierzytelności wymaga podziału majątku wspólnego małżonków.”

Oznacza to, że sąd, rozpatrując takie żądanie, ocenia, czy wierzyciel przedstawił wystarczające dowody na to, że bez podziału majątku wspólnego nie będzie mógł skutecznie egzekwować swojego roszczenia.

Podsumowanie

Wierzyciel jednego z małżonków ma prawo wystąpić do sądu o ustanowienie rozdzielności majątkowej między nimi, jeśli posiada tytuł wykonawczy potwierdzający istnienie długu oraz uprawdopodobni, że bez podziału majątku wspólnego nie będzie mógł skutecznie zaspokoić swojej wierzytelności. Jest to mechanizm mający na celu ochronę interesów wierzyciela w sytuacjach, gdy dłużnik ukrywa swoje aktywa w majątku wspólnym małżonków. Sądy, rozpatrując takie żądania, analizują przedstawione dowody i oceniają, czy wierzyciel wykazał wystarczające przesłanki do ustanowienia rozdzielności majątkowej.