DZIAŁ SPADKU – CZYLI OSTATNIE POŻEGNANIE ZE ZMARŁYM.

1. Kiedy następuje spadkobranie?

 Śmierć człowieka powoduje z reguły komplikacje w życiu jego rodziny, zwłaszcza w sferze majątkowej. Z chwilą śmierci otwiera się spadek. Obejmuje on zarówno aktywa jak również zobowiązania zmarłego (długi).

Powołanie do dziedziczenia następuje na mocy testamentu albo na podstawie ustawy, gdy testamentu nie sporządzono.

2. Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, poświadczenie dziedziczenia.

Jednakże, aby podjąć niezbędne czynności dotyczące majątku spadkowego należy najpierw uzyskać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo poświadczenie dziedziczenia (sporządza notariusz).

W postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku albo w poświadczeniu dziedziczenia jest stwierdzone kto dziedziczy, jak również wskazane są udziały w spadku (w formie ułamka).

3. Dział spadku

Samo stwierdzenie nabycia spadku nie wystarczy, ponieważ majątek spadkowy należy jeszcze podzielić stosownie do udziałów.

W tym celu należy przeprowadzić postępowanie działowe.

Dział spadku prowadzi do fizycznego wyodrębnienia poszczególnych składników majątkowych i przyznania ich konkretnym spadkobiercom.

Przy dziale spadku stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu Cywilnego o zniesieniu współwłasności (art. 210 i następne)

4. Sposoby działu spadku.

 Działu spadku można dokonać na dwa sposoby.

Pierwszy z nich,  umowny, można przeprowadzić przed notariuszem, w tym przypadku pomiędzy spadkobiercami jest zgoda co do podziału majątku. Jest to sposób tańszy.

Drugim sposobem jest dział spadku przeprowadzony przez sąd. Jest on o wiele bardziej kosztowny. Przeprowadza się go w tzw. postępowaniu nieprocesowym. Konieczne jest z reguły powołanie biegłych, którzy ustalą wartość rzeczy podlegających podziałowi. Przy podziale nieruchomości niezbędne jest powołanie biegłego geodety, w celu wyodrębnienia działek i.t.p. Ponadto strony korzystają również z pomocy adwokata. Postępowanie może trwać nawet kilka lat.

Przy zniesieniu współwłasności zasadą jest preferowanie podziału fizycznego rzeczy stosownie do art. 211 K.C. Ponadto może wystąpić taka sytuacja, że w wyniku podziału fizycznego dany spadkobierca otrzyma więcej ( wtedy musi spłacić pozostałych spadkobierców) albo mniej (wtedy jest uprawniony do żądania dopłat.)

W art. 212 K.C. zostały określona zasady takiego podziału. Spłaty i dopłaty mogą zostać rozłożone na raty, z tym zastrzeżeniem, że terminy ich uiszczenia (określa je sąd) nie mogą przekroczyć łącznie dziesięciu lat.

Ponieważ dział spadku dokonuje się w postępowaniu nieprocesowym, w związku z tym zasadą jest, że stosownie do art. 520 Kodeksu Postępowania Cywilnego, każdy z uczestników tego postępowania  ponosi koszty związane ze swym udziałem w sprawie. Są to koszty wynagrodzenia biegłych, adwokatów, opłat sądowych i.t.p.

Jeżeli jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników.

Wyjątkowo, jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio, jeżeli uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie.

Dział spadku, to zakończenie spraw majątkowych związanych ze zmarłym, więc stanowi swoiste ostatnie pożegnanie.

Dlatego nie warto z nim zwlekać.