CZY DŁUŻNIK MOŻE ŻĄDAĆ OD WIERZYCIELA ZWROTU WYEGZEKWOWANEJ WIERZYTELNOŚCI?

Zapewne niektórzy z Was, mający coś wspólnego z komornikiem zastanawiali się, w jaki sposób można bronić się przed bezpodstawną egzekucją.

W internecie znajdziecie wiele informacji na ten temat.

Dłużnikowi przysługują następujące środki obrony: zażalenie na klauzulę wykonalności, wniosek do komornika o umorzenie postępowania, skarga na czynności komornika oraz najważniejsze t.j: powództwo przeciwegzekucyjne.

Zgodnie z art. 840 Kodeksu Postępowania Cywilnego:

• 1. Dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli:

1) przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście;

2) po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może oprzeć powództwo także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zgłoszenie tego zarzutu w sprawie było z mocy ustawy niedopuszczalne, a także na zarzucie potrącenia;

3) małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787, wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść.

Jednakże powództwo przeciwegzekucyjne ma jedną wadę, mianowicie prawo do jego wniesienia wygasa w momencie wyegzekwowania wierzytelności przez komornika.

Może tak się zdarzyć np. w sytuacji, gdy sąd nie udzieli zabezpieczenia dłużnikowi i nie zawiesi postępowania egzekucyjnego.

Tymczasem, może się okazać, że egzekucja długu była całkowicie bezpodstawna, ponieważ wierzytelność była przedawniona albo dłużnik uregulował ją po uprawomocnieniu się wyroku. W takiej sytuacji dłużnik jest obiektywnie pokrzywdzony. Pamiętajmy, że komornik działa na wniosek wierzyciela i jedynie w niektórych sytuacjach jest zobowiązany np. umorzyć postępowanie.

Czy dłużnik może coś zrobić w przypadku bezpodstawnego wyegzekwowania wierzytelności?

Należy odpowiedzieć na to pytanie twierdząco.

Jeżeli wierzyciel wyegzekwował świadczenie, mimo że zachodziła przesłanka do wniesienia powództwa przeciwegzekucyjnego, wówczas  dłużnik może żądać jego zwrotu, gdyż wierzyciel jest bezpodstawnie wzbogacony.

W tej sytuacji należy wnieść powództwo o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia.

Podstawę prawną roszczenia stanowi art. 405 Kodeksu Cywilnego (K.C.), który stanowi, że kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Z kolei zgodnie z art. 410 art. 405 K.C.) stosuje się do świadczenia nienależnego.  Natomiast świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Jest wiele sytuacji, o których dłużnicy nie wiedzą, że mogą bronić się przed bezpodstawną egzekucją. Dlatego w przypadku wszczęcia egzekucji, a nawet wcześnie warto skonsultować się z prawnikiem.